(
امتیاز از
)
وضعیت شیعیان روسیه در گفتگو با رییس سازمان شیعیان مسکو
«آقای فاميل جعفروف» در سال 1968 در جنوب جمهوری آذربايجان به دنيا آمد. در سن ده سالگي پدرش را از دست داد و خلأ وجود او گرایشش را نسبت به دين بیشتر کرد. از اینرو از همان سن به مطالعه قرآن پرداخت. به دلیل حاکمیت کمونیستها، او مجبور بود این کار را به طور پنهاني انجام دهد؛ اما وجود انسان‌هاي متدين در اطراف او کارش را تسهیل میکرد. جعفروف بعد از پايان خدمت وظيفه ،به دانشگاه فني باکو رفت و از آن فارغالتحصيل شد. وی بعد از فروپاشي اتحاد جماهیر شوروي، تابعيت روسيه را کسب کرد و به مسکو نقل مکان نمود. اما عطش و احساس نیاز به دین، وی را رها نکرد و بر آن داشت که اسلام را در سطح عالي مطالعه کند. لذا به عنوان یک مسلمان شیعه، در سال 1995 به جمهوری اسلامی ایران سفر کرد و به مدت 8 سال در مدرسه عالی امام خميني(ره) وابسته به حوزه علمیه قم تحصيل نمود. وی در سال 2004 به روسيه بازگشت و هماکنون علاوه بر تأسیس یک مرکز دینی، یک نشریه و یک سایت فعال، به عنوان "رییس سازمان مذهبي مسلمانان شيعه مسکو" هم فعالیت میکند. آنچه میخوانید مصاحبه هفته‌نامه "زافترا" چاپ روسیه با این فعال مذهبی روسی است:
فاميل جعفروف: بسم الله الرحمن الرحيم. در جهان اسلام جريانهاي گوناگونی وجود دارند. شيعيان حدود 15 درصد مسلمانان جهان را تشکيل ميدهند ولی سني‌ها و شيعيان به نحو يکسانی مسلمان محسوب مي‌شوند. اين تقسيم در صدر اسلام (در قرن 7 بعد از ميلاد) به وجود آمده و با تفاوت‌هاي جدي در زمينه ايمان و انتقال سنت مذهبي پیامبر ارتباط دارد. بنا براين، مذهب تشيع فقط یک فرقه نيست؛ بلکه یک شاخه تمامعیار و شناختهشدهی اسلام است که پايه‌هاي آن توسط حضرت محمد (ص) پيريزي شد. خودمذهب تشيع هم دربرگيرندهی يک سري جريانها است.
ــ جمعيت مذهبي شما به چه شکل است؟ آيا يک نوع فرقه مذهبي اسلامگرا و سازمان مخفي براي تربيت افراد متعصب و شبه‌نظامي است؟!
فاميل جعفروف: در روسيه حدود 20 ميليون مسلمان زندگي مي‌کنند. آنها هم مانند هر جاي ديگر جهان به دو گروه بزرگ اهلتسنن و اهل تشيع تقسيم مي‌شوند. تعداد شيعيان در روسيه حدود 3 ميليون نفر است. به لحاظ تاريخي، گروه‌هاي بزرگ جمعيت داغستان و سواحل رود ولگا و نيز اکثر نمايندگان اقوام آذربايجان که در دوران اتحاد جماهیر شوروي و بعد از فروپاشي در روسيه ساکن شدند، شيعه هستند. سه ميليون نفر تعداد کمي نيست و نبايد اين مردم را بي‌توجه گذاشت. معلوم است که کسي بايد به امور آنها رسيدگي کند. متأسفانه محافل رسمي و سازمانهاي اجتماعي در عمل با آنها همکاري نمي‌کنند. مثلا ما "اداره مرکزي روحانيت مسلمان روسيه" و "شوراي مفتيان" داريم که اصولاً بايد منعکسکننده منافع همه مسلمانان کشور باشند؛ ولي آنها برای مسلمانان اهلتسنن فعاليت مي‌کنند و به همکاري با شيعيان، برادران ايماني خود، تمايل چنداني از خود نشان نمیدهند.
اين بود که ما سازمان مستقل ديني مسلمانان اهلتشيع را تشکيل داديم. نمي توان گفت که رويارويي بين شيعه و سنت که از ديرباز در خاورميانه مشاهده مي‌شود، در روسيه نيز ادامه يافته باشد. مفتي‌هاي سني روسيه از روي کينه و لجاجت نیست که به مسايل شيعيان رسيدگي نمي‌کنند؛ بلکه به عدلت عدم آگاهي آنان با مذهب شيعه است. ما "سازمان مذهبي مسلمانان اهل تشيع" را برای تأمین منافع شیعیان تشکیل دادهایم.
ــ منافع شيعيان به چه معناست؟ آيا اين امر براي انسان متدين اينقدر مهم است؟
فاميل جعفروف: ماهيت دين، تربيت مردم است تا نيک باشند، بهترين شیوه زندگي را رعايت نمایند و به جامعه زيان وارد نکنند. خود مردم هم همين را ميخواهند. آنها ميخواهند دين خود را بدانند؛ ميخواهند درس بخوانند؛ سنت‌هاي نياکان خود را بدانند؛ و مذهب سنتي خود را رعايت کنند.
پس کسي بايد احکام دين را براي آنها توضيح دهد؛ به آنها ياد بدهد که قرآن را به زبان عربي بخوانند؛ و بايد احکام شرعي را براي آنها درست تعبير کند. شيعيان به همين منظور به علماي اهلتشيع، به مفسرين قرآن و آگاهان به احاديث احتياج دارند. مفتي سني از نظر عقيدتي پاسخگوي مقتضيات شيعيان نيست.
اگر در اماکن سکونت متراکم شيعيان و مساجد آنها امام و خطيب شيعه کار مي‌کرد بسیار خوب بود. در اين صورت مسلمانان اهل تشيع مي توانستند در مسجد جواب سؤالات خود را دريافت کنند؛ حکم الهي را فرا گيرند؛ و ياد بگيرند که چگونه باتقوا باشند.
از اينجا معلوم مي‌شود که شيعيان به مؤسسات آموزشي، مراکز و مساجد خود احتياج دارند. به روحانيون خود نياز دارند تا ميسيونر‌هاي خارجي در کار نباشند. آنها به کمک دولت نيز احتياج دارند تا به دنبال کمک از خارجي ندوند. درست است؟
ــ در برهه اخير، جامعه روس از هجوم "اسلام جنگجو" و "جهادی" ترسيده است. اين امر با مواردی همچون تروريسم، انفجار مجتمع‌هاي مسکوني، حوادث شمال قفقاز و نداي «الله اکبر» از زبان شبهنظاميان چچن، ایجاد شده است.
فاميل جعفروف: بياييد "گندم را از علف هرز جدا کنيم". کسي نمي تواند ادعا کند که شيعيان تا به حال براي روسيه، امنيت دولت روسیه و منافع کشور روسيه مشکلات ايجاد کرده باشند.
در مجموع، سوء استفاده از شيعيان برای اهداف خودخواهانه، کار ساده‌اي نيست؛ چون سنت بي‌وقفه شيعيان اين است که هميشه از رهبران شايسته‌اي چون علما و مجتهدان برجسته، برخوردار بوده‌اند. آنها پيروان خود را در راه راست هدايت مي‌کنند. به همين دليل تاکنون حتی يک نفر شيعه در هيچ عملیات تروريستي در فدراسيون روسيه دست نداشته است.
ــ به وجود وهابيت هم میتوان اشاره کرد. مبالغ هنگفتي هم از ترکيه و خاورميانه به مسلمانان روسيه ارسال مي‌گردد که در واقع براي پيشبرد منافع اين کشورهاست.
فاميل جعفروف: واقعیت مسأله وهابيت در روسیه این است که ميسيونر‌هاي خارجي وارد کشور مي‌شوند، اسلام را به دلخواه خود تعبير مي‌کنند، مردم را گمراه مي‌کنند؛ و آنها را به مسير خودشان که مسيری غيراسلامي است، هدايت مي‌کنند. این وضع اغلب در شمال قفقاز مشاهده مي‌شود. علتش اين است که مردم بي‌سوادند و سنت ديني خود را نميدانند.
ــ چه راه حلی وجود دارد؟
فاميل جعفروف: راه حل این است که مسلمانان روسیه همینجا در داخل روسيه تحصيل کنند. علماي مذهبي روسي ـ و نه مبلغان وارداتي اهل کشورهاي ديگر ـ بايد اين کار را بر عهده بگيرند.
ما باید خودمان به وضعيت مردم رسيدگي کنیم. در غير اين صورت، ديگران اين کار را خواهند کرد؛ دیگرانی که ممکن است انسان‌هاي نادرست يا دشمنان بي‌پرده‌اي باشند.
ــ از طرف دیگر، گاهي به نظر مي‌آيد که در شهرهاي بزرگ روسيه ـ از جمله مسکو ـ تعداد نمايندگان جمهوري‌هاي مسلماننشين جامعه مشترک المنافع از مردم بومي بيشتر است. در اینجا مسأله بسيار جدي بزهکاري قومي وجود دارد. فکر نمي‌کنيد که با توجه به مراتب فوق، تمايل شما به افتتاح مدارس و مساجد شيعه در روسيه با استقبال گرمي روبرو نخواهد شد؟
فاميل جعفروف: شما به مسکو اشاره کرديد. طبق بعضي برآوردها تعداد شيعيان مسکو، حدود يک ميليون نفر است. دولت و جامعه در رفتار با آنها سه گزينه دارند: 1. ميتوان در يک آن آنها را کشور اخراج کرد! که اين امر امکان‌پذير نيست چرا که صدها هزار نفر از آنها شهروند روسيه هستند. 2. آنها را به حال خود بگذارند و صبر کنند که ديگران اذهان و قلوب آنها را به دست آورند. 3. به وضعيت آ«ها رسیدگی شود؛ با آنها گفتگو شود؛ مسايل آنها بررسي گردد؛ و برای تربيت و هدايت آنها به راه راست تلاش شود.
ــ هماکنون در جهان، اصطلاح "تشيع" در وهله اول با نام ايران توأم است. در حال حاضر ايران قدرت اصلي منطقه‌اي است. از نظر توده‌هاي وسيع مردم، اين کشور مرکز عقيدتي مقابله با توسعه‌طلبي غربي و هجوم آمريکا محسوب میشود. در عراق، شيعيان پیرو «مقتدي الصدر» هسته مقاومت مسلحانه ضد آمريکايي را تشکيل ميدهند. حزب‌الله لبنان هم یک سازمان شيعه است. آيا شما با اين قهرمانان احساس قرابت معنوي نمي‌کنيد؟
فاميل جعفروف: ايران به عنوان یک دولت شيعه، با شر شيطان مقابله مي‌کند. در نتیجه حتي غيرمسلمانان هم از اين رفتار ايران قدرداني مي‌کنند. همه آزادي‌خواهاني که نميخواهند برده امپرياليسم آمريکا شوند، به ايستادگي شيعيان احترام مي‌گذارند. «آيت‌الله خميني» به رهبر بسياري از جهانيان تبديل شده است که حقيقت را دوست دارند و از ظلم متنفرند. در حال حاضر «آيت‌الله خامنه‌اي» هم با همان مردانگي و شجاعت راه او را تداوم مي‌بخشد. طبيعي است که ما به اين شخصيت‌ها افتخار مي‌کنيم.
من هم در ایران درس خواندهام ؛ چرا که فعلاً غير از ايران جايي نيست که بتوان معارف مذهب شيعه را در آنجا ياد گرفت.
واقعيت اين است که در حال حاضر بين روسيه و کشورهاي شيعه هيچ تضادي وجود ندارد؛ بلکه بر عکس، منافع آنها در زمينه‌هاي زيادي با هم مطابقت دارند. بسياري از شهروندان روسيه هم نسبت به ايران مهر مي‌روزند. آنها مي فهمند که خود روسيه هم به مرکز مقاومت با شر در جهان و به قلعه مقدم خير و نيکي مبدل میشود.
ــ سازمان شما چگونه توسعه مي‌يابد؟ لطفاً در مورد راه خود توضيحاتي بفرمائيد.
فاميل جعفروف: ما در سال 2004 به همراه با مؤمنان ديگر "مرکز مذهبي ـ اسلامي مسلمانان اهل تشيع" را تأسيس کرديم. ایت مرکز فعالیتهای دینی مختلفی انجام میدهد؛ از جمله:
ــ روشنگري اسلامي
ــ انتشار روزنامه «ايمان»
ــ بروزرسانی سايت http://www.al-shia.ru/
علاوه بر این، اکنون "سازمان مذهبي مسلمانان شيعه مسکو" را هم داريم. اين يک جمعيت مستقل مذهبي است. ما طبق قانون حق داريم مسجد خود را بسازيم. مردم فراواني پيش ما مي‌آيند و ما با آنها جلسات آموزشي در زمينه مذهب جعفري داير مي‌کنيم.
در مسکو و در روسيه علماي ديگري هم در اماکن مختلف و در مساجد به کار روشنگري پرداخته‌اند. ولي در عمل فقط سازمان ماست که سازماني مستقل با ثبت رسمي مي‌باشد. آموزش ديگران، وظيفه و مسؤوليت ما در برابر خداوند است.
منبع : ابنا
انتهای پیام